De afgelopen jaren is er veel veranderd op de arbeidsmarkt. Flex- en deeltijdcontracten zijn aan de orde aan de dag. De wetgever heeft ingegrepen met de Wet arbeidsmarkt in balans, maar toch werken maar liefst 1,1 miljoen mensen voornamelijk als ZZP’er. Daarbij komen nog de 0,5 miljoen mensen die bijverdienste halen uit zzp-schap.* De vraag of er voor opdrachtgevers van ZZP’ers een verplichting komt om een autoverzekering af te sluiten, is daarom voor miljoenen mensen van belang. Het antwoord is er nog niet, maar wij nemen alvast een voorschot. Je leest er meer over in deze blog van Mariska Kamsteeg.

Wat is er gebeurd

De eisende partij in deze zaak is een ZZP’er, die werkzaam was voor het bedrijf van zijn ouders. Daarvoor reed hij in een bedrijfsauto van het bedrijf. Op 25 januari 2009 is de eiser met deze auto een eenzijdig verkeersongeval overkomen, waarbij de eiser zwaar letsel heeft opgelopen. Omdat er geen andere auto bij het ongeval was betrokken, moest de eiser er met zijn eigen arbeidsongeschiktheidsverzekeraar en ongevallenverzekeraar uitkomen. Er was namelijk ook geen schadeverzekering voor inzittenden (SVI). Door de verzekeraars werd niet alle schade vergoed. Daarom heeft de eiser het bedrijf van zijn ouders aansprakelijk gesteld op de grond dat zij zouden hebben nagelaten een goede verzekering af te sluiten voor de eiser. Het bedrijf had naast een ongevallenverzekering (waarmee je bij overlijden of blijvend letsel een bepaalde som geld krijgt) ook een schadeverzekering moeten afsluiten (waarmee je alle schade van het slachtoffer verzekert). Door dit niet te doen heeft het bedrijf een onrechtmatige daad gepleegd, vindt de eiser.

Oordeel rechtbank en hof

De rechtbank heeft, kort gezegd, geoordeeld dat het niet afsluiten van een SVI voor de bedrijfsauto door het bedrijf niet in strijd is met de ten opzichte van de eiser in acht te nemen redelijkheid en billijkheid en dat van onrechtmatig handelen ten opzichte van de eiser daarom geen sprake is. De vordering van eiser wordt afgewezen.

De eiser was het daar niet mee eens en is in hoger beroep gegaan. De eiser vindt dat een opdrachtgever gehouden is een ‘behoorlijke verzekering’ af te sluiten voor een door hem ingeschakelde ZZP’er wanneer de aan de ZZP’er opgedragen werkzaamheden ertoe kunnen leiden dat hij als bestuurder van een motorvoertuig aan het verkeer dient deel te nemen. Dat moet een werkgever namelijk voor een werknemer doen, als de werkzaamheden ertoe kunnen leiden dat zij betrokken raken bij een verkeersongeval.[i] De positie van de ZZP’er ten opzichte van de opdrachtgever is volgens de eiser vergelijkbaar met die van een werknemer tegen een werkgever. De ZZP’er moet daarom net zo goed worden beschermd. Dat is redelijk en billijk (art. 6:248 BW) en daarom verplicht.

Het hof wil zo ver niet gaan. Hoewel het kan dat de positie van sommige ZZP’ers zo goed te vergelijken is met die van werknemers, dat op grond van art. 6:248 BW een verzekeringsplicht voor opdrachtgevers bestaat, geldt dat in dit geval niet. De eiser is een zelfstandig ondernemer en niet te vergelijken met een werknemer. Er bestond namelijk geen gezagsverhouding. Daarom gold er voor het bedrijf geen verzekeringsplicht voor eiser (wel tegen zijn eigen werknemers) en heeft zij niet onrechtmatig gehandeld door geen SVI af te sluiten.

Cassatie

Ook bij deze uitspraak liet de eiser het niet zitten. Hij stelt cassatieberoep in bij de Hoge Raad. De Hoge Raad is het hoogste rechtsorgaan in Nederland voor dit soort geschillen en oordeelt vooral over vormverzuimen en over de vraag of het recht is geschonden. De Hoge Raad ontvangt in dit soort zaken altijd een rechtsgeleerd advies van de advocaat-generaal (AG). Die adviezen worden niet altijd gevolgd, maar kunnen wel een idee gegeven waar de zaak heen gaat.

In cassatie eist de eiser dat de Hoge Raad oordeelt dat hij wel in een met een werknemer vergelijkbare positie zit en dus dat er een verzekeringsplicht geldt. De verzekeraar van het bedrijf is ook in cassatie gegaan. Zij eisen dat de Hoge Raad oordeelt dat er nooit een verzekeringsplicht voor opdrachtgevers van ZZP’ers is.

Advies advocaat-generaal

Aan de ene kant stelt de AG dat veel meer banen – noodgedwongen – door ZZP’ers worden uitgeoefend. Denk daarbij aan alle bezorgdiensten. Dat is nadelig omdat deze ZZP’ers veel minder beschermd moeten worden dan werknemers, zowel qua zorg voor de fysieke veiligheid, als met verzekeringen en arbeidsrechtelijk. Opdrachtgevers maken daar gebruik van. Een manier om dit probleem op te lossen is door de bescherming van ZZP’ers en werknemers gelijk te trekken.

Toch wilt de AG er niet aan. Het huidige recht regelt zo’n verzekeringsplicht niet voor ZZP’ers. De Hoge Raad is er te controleren dat het recht goed wordt toegepast en recht te vormen. Niet om in een zo vergaande mate recht te creëren. Toen de Hoge Raad de verzekeringsplicht voor werkgevers oplegde had zij de wetgever eerst de kans gegeven de kwestie zelf op te pakken. Pas toen dat werd nagelaten greep de Hoge Raad in. De wetgever heeft recentelijk (in termen van wetgevingstrajecten dan) besloten om de bescherming van ZZP’ers uit te breiden door de werknemersbescherming bij klassieke arbeidsongevallen ook voor ZZP’ers te laten gelden (zie art. 7:658 lid 4 BW). Daarbij is niet gesproken over de verzekeringsplicht en wél blijkt dat de wetgever altijd een specifieke rechtsgrond voor ZZP’ers wenst. Nu is de wetgever met dit probleem bezig. Dat moet de Hoge Raad, volgens het advies van de A-G, afwachten.

Conclusie

Volgens de A-G moet er geen verzekeringsplicht komen op grond waarvan opdrachtgevers van ZZP’ers een autoverzekering (SVI) moeten afsluiten voor de ZZP’ers die zij inhuren. Beter gezegd, het is niet aan de rechter om dat te bepalen, maar aan de wetgever. Of de Hoge Raad dit oordeelt volgt, weten we nog niet. De A-G geeft namelijk een niet-bindend advies. Wij van Jeroen Bosch Advocaten volgen de ontwikkelingen hieromtrent op de voet en laten u het weten als de Hoge Raad heeft beslist. Voor nu is het nog even spannend.

Is u een (verkeers)ongeval overkomen en heeft u vragen over de aansprakelijkheid van uw werkgever/opdrachtgever? Neem dan vooral contact met ons op. Dat kan via facebook, het e-mailadres info@jba.kijk.com of het telefoonnummer dat u hierboven in beeld ziet. Blijf niet met uw vraag zitten. Wij helpen u graag verder.

* Cijfers CBS 2020.

[i] HR 11 november 2011, ECLI:NL:HR:2011:BR5215, NJ 2011/597 m.nt. T. Hartlief.