Kindermisbruik. Niemand wenst daarover na te denken. Toch komt het veel vaker voor dan men denkt. Kindermisbruik is ontzettend ingrijpend. Niet alleen voor het kind, maar voor het hele gezin. Daarom proberen steeds meer gezinnen schadevergoedingen van de misbruikers te verkrijgen. Met wisselend succes. Mariska Kamsteeg schreef er een blog over.

Wat is er gebeurd?

In dit blog staan twee zaken centraal. De eerste speelde voor strafrechter van de rechtbank Zeeland-West-Brabant en kunt u hier nalezen (let op: grafische beschrijving van kindermisbruik). Een nieuwe partner van de moeder van het slachtoffer werd ervan verdacht gedurende een periode van ongeveer 6 maanden het kind – toen zeven – meermaals te hebben misbruikt en mishandeld. Op basis van o.a. verklaringen van het slachtoffer en DNA-onderzoek op het dekentje van het kindje komt de rechter tot het oordeel dat het wettig en overtuigend is bewezen dat de man het slachtoffer heeft misbruikt en mishandeld. De man wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 36 maanden, waarvan 6 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaar, met aftrek van voorarrest.

In de tweede zaak die speelde voor de civiele rechter van de rechtbank Oost Brabant, en u hier kunt nalezen, stelt een moeder in vordering in tegen de vader van haar kind voor het maken van naaktfoto’s van het minderjarige meisje. Daarvoor werd de vader eerder al door de strafrechter veroordeeld tot een straf en betaling van een smartengeldvergoeding voor zijn dochter van € 800,00.

De ouders

In beide zaken wenste de ouders – naast een vergoeding voor materiële schades – ook een eigen smartengeldvergoeding voor het leed dat de misbruikers bij hen als ouders teweeg hebben gebracht. In de eerste zaak werd daartoe aangevoerd dat het misbruik een ernstige inbreuk had gemaakt op het in de misbruiker gestelde vertrouwen van de vader en moeder van het slachtoffer. De ouders waren in een nachtmerrie terechtgekomen, waardoor zij psychische schade hebben geleden.

De moeder in de tweede zaak heeft aangevoerd dat de door de vader gepleegde zedenmisdrijven, het strafproces en de veroordeling in hoger beroep onrechtmatig tegenover de moeder was. De vader heeft volgens de moeder artikel 8 EVRM, het recht op respect voor privéleven, familie- en gezinsleven, en artikel 10 van de Grondwet, het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer, geschonden en daarmee onzorgvuldig tegenover de moeder en haar kinderen gehandeld.

Oordeel rechtbank Zeeland-West-Brabant

De rechtbank vindt ook dat de misbruiker een ernstige normschending heeft begaan die niet alleen gevolgen heeft gehad voor het slachtoffer zelf, maar ook voor haar ouders. De nachtmerrie waarin de ouders van het slachtoffer terecht zijn gekomen is door zowel de vader als moeder van het slachtoffer ter zitting op zeer indringende wijze naar voren gebracht, aldus nog steeds de rechtbank. Uit deze verklaringen blijkt ook dat de handelingen van de misbruiker bij beide ouders tot psychische schade hebben geleid, terwijl de ernst van de normschending op zichzelf al voldoende aanleiding geeft om aan te nemen dat dit tot ernstige psychische en emotionele druk bij de ouders heeft geleid, waar zij geruime tijd last van zullen hebben. De rechtbank kent wel een smartengeldvergoeding toe, namelijk van € 1.000,00 per ouder.

Oordeel rechtbank Oost Brabant

Allereerst wordt gesteld dat het strafproces en hoger beroep niet kan worden gezien als een gedraging van de vader en daarom geen onrechtmatige gedraging als vereiste van een onrechtmatige daad kan zijn. Ook kan niet worden gezegd dat het filmen van de dochter een onrechtmatige daad is tegen de moeder. De door de vader gepleegde zedenmisdrijven zijn onrechtmatig tegenover de slachtoffers van die misdrijven maar de omstandigheid dat de vader, moeder en kinderen in gezinsverband leefde brengt niet mee dat dit handelen daarnaast als onrechtmatig tegenover hen allemaal moet worden aangemerkt. De rechtbank kent de moeder daarom geen smartengeldvergoeding toe.

Hoe kan dat, wat is het verschil?

Op grond van de wet, art. 6:106 BW bestaat er recht op een smartengeldvergoeding als er sprake is van letsel, van schending van de eer of goede naam, een andere aantasting van de persoon of als het de bedoeling van de dader was om immateriële schade te veroorzaken. Dit is voor de directe slachtoffers (degene die is misbruikt, jegens wie de oorspronkelijke onrechtmatige daad is gepleegd) vaak makkelijk te bewijzen. Voor afgeleide slachtoffers (andere personen die door die gedraging schade hebben geleden) is dat minder vanzelfsprekend omdat het niet hún letsel, eer of goede naam is.

In de eerste zaak is voor de rechtbank komen vast te staan dat er sprake is van psychische schade en emotionele druk op de ouders. Met zijn gedraging heeft de misbruiker de ouders in hun persoon aangetast. Dat lijkt de rechtbank onrechtmatig te vinden jegens de ouders zelf. Deze ouders vallen daarom in de eerste categorie slachtoffers en daarom kent de rechtbank hun een vergoeding toe.

In de tweede zaak daarentegen is niet onderbouwd dat er sprake is van psychische gevolgen. Alleen wordt gezegd dat er sprake is van een schending van de rechten van het gezin. Ook wordt niet aangenomen dat het gedrag van de misbruiker onrechtmatig is jegens de andere ouder. Daarom is er geen onrechtmatige daad jegens de moeder zelf en geen schade die voor vergoeding in aanmerking komt. De moeder blijft slachtoffer van de tweede categorie. Die hebben alleen recht op een smartengeldvergoeding als de dader de bedoeling had om ook de moeder (geestelijk) letsel toe te brengen (ECLI:NL:HR:2001:AB2775 – Kindermoord-arrest) of als zij shockschade hebben.

Conclusie

Twee verschrikkelijke zaken met twee hele andere uitkomsten. Natuurlijk is geen één zaak precies gelijk, maar het onderwerp is vergelijkbaar. Daarom kan de uitkomst verbazen. Niet valt uit te sluiten dat de tweede zaak anders was uitgepakt als er was aangevoerd dat ook die moeder (volledig verklaarbare) psychische en emotionele druk had ervaren. De uitkomst van een zaak kan dus afhangen van de wijze van procederen.

Wij bij Jeroen Bosch Advocaten weten wanneer u direct of afgeleid slachtoffer bent en of u in aanmerking komt voor een smartengeldvergoeding. Wilt u weten of u als ouder of gezinslid van een slachtoffer recht heeft op een smartengeldvergoeding? Neem dan vooral contact met ons op. Dat kan via facebook, het e-mailadres info@jba.kijk.com of het telefoonnummer dat u hierboven in beeld ziet. Blijf niet met uw vraag zitten. Wij helpen u graag verder.