Een plek waar je nog niet eerder bent geweest. De spanning van een optreden. De generale repetitie doen terwijl de technici nog bezig zijn met het opbouwen van het podium. Ik stel mij zo voor dat deze feiten ertoe leidde dat een soliste zodanig ten val kwam dat zij daarbij ernstig schouder letsel opliep. Maar is daar iemand aansprakelijk voor? Was er sprake van een gevaarlijke situatie of een onvoorzichtige soliste en een ongelukkige samenloop van omstandigheden? De rechtbank Rotterdam besliste op 13 oktober 2021.

Wat is er gebeurd?

Op 12 januari 2019 zou de eiseres als soliste optreden in De Doelen tijdens een benefietconcert voor het koor Choir4Hope. In de ochtend vond in de grote zaal de generale repetitie plaats voor het concert van die middag. Tijdens de generale repetitie werd de podiumopstelling voor het concert nog gereed gemaakt. En werden onder meer nog zogenaamde schriklatten aangebracht op het podium. Een schriklat is een kleine lat van hout, van ongeveer 3 centimeter breed en 1 à 1,5 centimeter hoog. De Doelen werkt met een podium waarvan de delen hydraulisch in hoogte verstelbaar zijn. Schriklatten worden gebruikt om te voorkomen dat de poten van de stoelen van de musici tussen de (verstelbare) podiumdelen terechtkomen.

De soliste oefende haar solo nabij een vleugel. Toen zij klaar was liep zij over het podium naar de dichtbij zijnde uitgang. De soliste is toen over een schriklat gevallen.

Kelderluikcriteria: de achtergrond

Het zorgen voor of het instandhouden van een gevaarlijke situatie kan onrechtmatig zijn. Maar wanneer is de situatie zo gevaarlijk dat het instandhouden daarvan onrechtmatig is? Dat wordt beoordeeld aan de hand van vier omstandigheden die allemaal gewicht in de schaal leggen. Deze omstandigheden noemt men de ‘kelderluikcriteria’ omdat ze voor het eerst werden toegepast in een rechtszaak over een man die in een kelderluik was gevallen. Hoewel de vier ‘criteria’ worden genoemd, is dat eigenlijk onterecht. Het is geen cumulatieve opsomming. De omstandigheden moeten allemaal worden meegewogen, maar als er één niet in de richting van aansprakelijkheid wijst, betekent dit niet dat aansprakelijkheid niet kan komen vast te staan.

Kelderluikcriteria: de inhoud

De Hoge Raad heeft de volgende vier omstandigheden geformuleerd:

1. de in achtneming van de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid;
2. de kans dat een ongeval zich voordoet bij niet-inachtneming vereiste oplettendheid;
3. de ernst van de te verwachten gevolgen;
4. de bezwaarlijkheid van te nemen maatregelen.

Kelderluikcriteria: toepassing door de rechter

In deze zaak moest de rechtbank ook beslissen of het gebruik van de schriklatten tijdens de generale repetitie zo gevaarlijk was dat het onrechtmatig was.

Naar het oordeel van de rechtbank creëert het laten liggen van een schriklat die 1 à 1,5 centimeter uitstak boven het podium, op een deel van het podium dat als looproute gebruikt wordt door muzikanten, de mogelijkheid van een ongeval en is daarom gevaarzettend. De rechtbank vindt dit ook onrechtmatig omdat A) De Doelen door de schriklat in het looppad te laten liggen tijdens de generale repetitie niet de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid in acht genomen. B) De Doelen moest er rekening mee houden dat musici geconcentreerd met hun oefening en de voorbereiding voor een concert bezig zijn en minder met eventuele obstakels op het podium. Daarom was de kans op ongevallen zodanig groot, dat De Doelen zich naar maatstaven van zorgvuldigheid van dit gedrag had moeten onthouden. C) Dat een val over een schriklat en de gevolgen daarvan voor een musicus ernstig zouden kunnen zijn, was voor De  Doelen bovendien voorzienbaar. En D) Het is niet duidelijk wat de schriklat op die plek tijdens de generale repetitie voor nut had en het weghalen van de schriklat voorafgaand aan de generale repetitie was een niet-bezwaarlijke maatregel om het ongeval te voorkomen.

Maar, de soliste had wel eigen schuld aan het ontstaan van het ongeval. Zij wist namelijk dat de podiumopstelling van het concert nog niet gereed was. Het mocht dan ook van haar verwacht worden -bij deze wetenschap- dat zij goed oplette en alert was na afloop van haar oefening, ook op eventuele obstakels omdat zij wist dat men nog bezig was met schriklatten, voorafgaande aan haar oefening. Door dat niet te zijn, is de schade mede een gevolg van een omstandigheid die aan haar zelf kan worden toegerekend, zodat zij een deel van haar eigen schade moeten dragen.

Conclusie

Een ongeluk zit in een klein hoekje en waar mensen werken worden fouten gemaakt. In deze zaak ging het echter om een fout die niet gemaakt had mogen worden. Daarom wordt De Doelen aansprakelijk geacht voor het grootste gedeelte van de schade van de soliste.

Is jou een ongeval overkomen en ben jij bang dat dit mogelijk jouw eigen schuld is, omdat je niet goed hebt opgelet? Wij beoordelen de kans van slagen in het licht van de kelderluikcriteria. Neem contact op voor een gratis intakegesprek. Wij helpen je graag verder.