Het beeld van auto’s die door de straten glijden, zonder een bestuurder, met alleen passagiers achterin. Het lijkt een beeld met een hoog ‘back to the future’ en ‘knight rider’ gehalte. Maar niets is minder waar. Het idee van zelfrijdende auto’s wordt steeds realistischer. Er verschijnen steeds meer nieuwsberichten en filmpjes over autofabrikanten die technieken ontwikkelen waarbij een auto zelfsturende functies krijgt. De overheid stimuleert deze ontwikkeling. Minister Schultz van Infrastructuur en Milieu wil dat Nederland voorop gaat lopen bij de ontwikkeling van dergelijke auto’s. Daarvoor moeten wel wat regels worden aangepast… En het aansprakelijkheidsrecht, is dat ook aan verandering toe?
Wet en regelgeving
Om het mogelijk te maken dat auto’s met zelfsturende functies de weg op gaan zal er wet en regelgeving moeten worden aangepast. Het Verdrag van Wenen uit 1968 legt vast dat bestuurders hun voertuigen te allen tijde in hun macht moeten hebben. In de toekomst zou daar dus een verandering nodig zijn.
Aansprakelijkheidsrecht
Maar als de auto’s inderdaad zelfstandig door de straten glijden, onafhankelijk, geprogrammeerd door de fabrikant, hoe zit het dan met het aansprakelijkheidsrecht? Christoph Lauterwasser, directeur van het Allianz Zentrum für Technik (AZT) in München, denkt dat dit langzaam zal veranderen, zo is terug te lezen in een artikel uit Het Financieel Dagblad. Het Duitse Allianz is een van de grootste verzekeraars voor autoschade van Europa. Lauterwasser denkt dat de verandering vooral vanuit de jurisprudentie zal komen, rechtszaak voor rechtszaak.
Productaansprakelijkheid
Bij een ongeval spreek je op dit moment de verzekeraar van de auto aan en wordt er bij de beoordeling van de aansprakelijkheid gekeken naar de gedragingen van de bestuurder. Is dat nog wel terecht als er niemand in de auto zat die invloed had op de auto? Moet je dan niet naar de fabrikant? Over deze vragen liet ook professor Vellinga zijn gedachten gaan. Hij schreef het artikel: De civielrechtelijke aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door een autonome auto (VR 2014/151). Vellinga onderzocht of het wenselijk is het aansprakelijkheidsrecht aan te passen aan de verandering in de feitelijke situatie waarin de eigenaar van een autonome auto zich bevind ten opzichte van de positie van een reguliere auto. De eigenaar van een autonome auto heeft geen invloed op het rijgedrag van de auto. Dat heeft alleen de producent. De producent bepaald het gedrag van de auto. Hoe worden de sensors afgesteld? Wanneer remt de auto en hoe hard? Vellinga stelt zichzelf de vraag of het wenselijk is het aansprakelijkheidsrecht aan te passen, bijvoorbeeld door het ‘overmacht’ criterium bij artikel 185 WVW 1994 aan te passen.
Overmacht
Een ongeval met een autonome auto ontstaan in theorie alleen door een technisch mankement aan de auto. Een sensor is niet goed afgesteld, of kapot. Als alles werkt, reageert een auto immers perfect, het is een machine. Een technische defect levert in het huidige recht geen overmacht op (HR 16 april 1942, HR NJ 1942, 394).
Dit betekent dat als een autonome auto een fietser aanrijdt, doordat deze niet goed is afgesteld, je bij de WAM verzekering terecht komt die voor de auto is afgesloten en dat deze (in ieder geval 50%) van de schade moet vergoeden. Zou het niet rechtvaardiger zijn als de producent degene is die je als slachtoffer aan moet spreken? Je komt dan in het huidige recht bij productaansprakelijkheid. Als slachtoffer heb je dan een lastigere positie. Je moet ten eerste uitzoeken wie de producent is, en dan moet je nog bewijzen dat de auto gebrekkig is. Dat kan voor problemen zorgen.
De Advocaten van Jeroen Bosch Advocaten zijn van mening dat het slachtoffer niet in deze lastige positie zou moeten worden gebracht. Het slachtoffer moet terecht kunnen bij de verplichte WAM verzekering van de auto, zoals nu ook het geval is. Ook Vellinga concludeert dat de aard van de volledige autonome auto onvoldoende is om het huidige aansprakelijkheidsrecht aan te passen.
Wel zou er een ontwikkeling kunnen (en moeten?) ontstaan in een vervolgstap. De eigenaar van de auto of WAM verzekering kan immers de producent ook aansprakelijk stellen voor een gebrek aan de auto op grond van artikel 6:186 BW. Dat is nu niet gebruikelijk, maar zou bij zelfsturende auto’s wel logisch zijn.
Zelfsturende functies halen ‘de menselijke fouten’ uit het autogebruik en verminderen zo de kans op ongevallen. De advocaten van Jeroen Bosch Advocaten zien uit naar deze ontwikkelen de komende jaren en houden u op de hoogte van alle (juridische) gevolgen die hieruit voortvloeien.
Contact
Bent u het slachtoffer van een verkeersongeval waarbij een auto betrokken was met een menselijke bestuurder, hebt u een vraag over dit onderwerp of bent u benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen, bel dan met 073-6900888, stuur een facebookbericht, of stuur e-mail naar info@jba.kijk.com.