Een ongeval kan veel materiële schade met zich meebrengen. Denk hierbij aan schade aan uw auto, motor, bromfiets of fiets. Ook de laptop die in uw auto lag die ten gevolge van het ongeval kapot is gegaan, valt onder de materiële schade. Maar hoe moeten leed en pijn als gevolg van immateriële schade worden vergoed? Smartengeld is de vergoeding voor ander nadeel dan vermogensschade (artikel 6:95 Burgerlijk Wetboek). Het gaat dan om een vergoeding voor de immateriële (dus letterlijk de niet-materiele) schade die in de vorm van pijn, verdriet, gederfde levensvreugde of geschokt rechtsgevolg wordt geleden. Hoe begroot je de omvang van die schade?

Naar billijkheid vast te stellen vergoeding

Volgens het Burgerlijk Wetboek heeft een benadeelde recht op een ‘naar billijkheid vast te stellen’ vergoeding voor immateriële schade (artikel 6:106 lid 1 BW). In de praktijk betekent dit dat de rechter in eerste instantie kijkt naar wat er in het verleden in vergelijkbare gevallen is toegekend. Het ANWB smartengeldboek, een jaarlijks door de ANWB samengestelde gids met rechterlijke uitspraken over het smartengeld, biedt hier een handvat voor. Inmiddels is vastgesteld dat de bedragen die in Nederland aan smartengeld worden uitgekeerd vaak veel lager uitvallen dan in andere landen. Waar in Duitsland het hoogst uitgekeerde smartengeld tot € 650.000,00 beloopt, bedraagt het hoogst toegewezen bedrag in Nederland € 150.000,00. Terecht bestaat er daarom al langere tijd onvrede in Nederland over de manier waarop immateriële schade in Nederland wordt vastgesteld. Velen vinden het smartengeld in Nederland te laag en de bedragen bij (zeer) ernstige letsels zouden nog verder achterblijven bij de gewenste situatie dan de bedragen bij lichtere letsels.

In Amerika kan het bedrag aan smartengeld oplopen tot in de miljoenen. Een bekend voorbeeld uit de Amerikaanse praktijk is het kopje te hete koffie van de McDonalds welke over de schoot van een mevrouw heen valt. Daar werd McDonalds veroordeeld miljoenen dollars aan smartengeld te betalen. De functie van smartengeld vergoeding in Amerika is anders dan in Nederland. In Amerika heeft smartengeld een bestraffende functie. De smartengeldvergoeding aan de mevrouw kan worden beschouwd als een waarschuwing om actief iets te gaan doen aan het schenken van te hete koffie. In Nederland kennen wij dit niet.  

De hoogte van het smartengeld

Maar hoe hang je een prijskaartje aan het psychisch leed en de gederfde levensvreugde van een slachtoffer? Er zijn al diverse methodes aangedragen om de berekening van het smartengeld vast te stellen. Toch wordt er steeds teruggegrepen op de ‘smartengeldbijbel’. Meer aandacht mag juist worden besteed aan de vaststelling van het smartengeld. Het belangrijkste doel van smartengeld is genoegdoening bij het slachtoffer. Helaas wordt smartengeld nog veelal als een rest-post opgevoerd. Dit roept meteen een belangrijke vraag op: bestaat er zoiets als een ‘juist’ bedrag aan smartengeld? Louis Visscher, hoogleraar rechtseconomische analyse van onrechtmatige daad en schadevergoeding aan de Erasmus School of Law in Rotterdam, ziet een mogelijkheid om de vaststelling van smartengeld te verbeteren door toepassing van een methode die in de medische wereld wordt gehanteerd om vast te stellen of de baten van een medische ingreep de kosten ervan rechtvaardigen. Dit wordt het Qaly-systeem genoemd (quality adjusted life year). Dit is een maatstaf die het effect van een bepaalde gezondheidstoestand op de kwaliteit van leven van de betrokkene uitdrukt. Dit getal tussen de 0 en 1 (waarbij 0 staat voor dood en 1 voor perfecte gezondheid) wordt vastgesteld aan de hand van uitgebreid onderzoek onder patiënten, artsen en publiek. Vervolgens wordt hieraan een geldbedrag gekoppeld. Visscher stelt voor om eenzelfde methodiek toe te passen voor het berekenen van immateriële schadevergoeding. Helaas is er onder de rechters nog weinig animo voor deze methodiek.

Dat betekent echter niet dat er helemaal niets gebeurt op het letselschadefront. De rechters in Nederland hebben de signalen wel opgevangen. Zo zei het Hof Arnhem-Leeuwarden niet blind te zijn voor de discussie omtrent het smartengeld en heeft om die reden het smartengeld met 10 % verhoogd. Ook wij beamen dat het anders moet. Een verhoging van 10 % zal niet in alle gevallen passend zijn, maar het is een begin. Een ommekeer in de begroting van het smartengeld is gewenst. Hopelijk geeft de methodiek van Louis Visser de eerste aanzet hiervoor.

Contact

Wilt u weten of u recht heeft op smartengeld en hoe hoog dit voor u zal kunnen uitvallen? Neem dan gerust contact op met een van onze advocaten. Bel ons op nummer 073-6900888, stuur een facebookbericht, of stuur een e-mail naar info@jba.kijk.com.